Przeciwko grawitacji, czyli co to jest tourbillon?

Pod nieco tajemniczo brzmiącą nazwą Tourbillon, kryje się niezwykły mechanizm, wykorzystywany w wysokiej klasy, prestiżowych czasomierzach. W dosłownym tłumaczeniu z języka francuskiego oznacza ona trąbę powietrzną, odnosząc się do wychwytu i balansu czasomierza, które poruszając się, przywodzą na myśl pełen siły i prędkości wir powietrza.

Zegarek kieszonkowy mechaniczny Prim W04P.13041.B

Tourbillon - od pomysłu do konstrukcji

Za twórcę mechanizmu uważany jest Abraham-Louis Breguet, wybitny zegarmistrz i wizjoner, który swoje pierwsze prototypy konstruował już pod koniec XVIII wieku. Za pierwszą udaną próbę uważa się konstrukcję opatentowaną w 1801 r., a w kolejnych latach swojego życia Breguet stworzył jeszcze ok. 30 innych mechanizmów, wykorzystujących do pracy niezwykły Tourbillon.

Pierwotnie miał on wspomagać eleganckie zegarki kieszonkowe oraz duże zegary stojące, zwiększając ich precyzję i dokładność pomiaru czasu. Ponieważ wspomniane czasomierze najczęściej znajdowały się w pozycji pionowej, narażone były na szkodliwe oddziaływanie siły grawitacji, która zakłócała ich pracę, w tym również balans i wychwyt, stanowiące serce każdego zegarka mechanicznego. Zakłócenie ich pracy bezpośrednio rzutowało na precyzję chodu, dlatego zminimalizowanie czynników, które na nie negatywnie wpływały, było niezwykle istotne dla podniesienia jakości i dokładności zegarków.

Zastosowanie nowatorskiej klatki Tourbillon’u sprawiało, że koło wychwytu i balans mogły obracać się bez przerwy i bez względu na pozycję, równą ilość czasu. Pozwoliło to zniwelować szkodliwe oddziaływanie grawitacji na precyzyjny chód zegarka.

Zegarek kieszonkowy Gardé Ruhla Mechanic 6474-2

Solidne i wytrzymałe materiały

Zarówno popularne kiedyś zegarki kieszonkowe oraz zegary stojące, jak i współczesne zegarki męskie swoją jakość i precyzję opierają na wysokiej klasy materiałach, z których wykonane zostały poszczególne części mechanizmu. Niezwykle istotne jest, aby były one odporne na zmienne temperatury, wilgoć, czy kurz, a nawet niekorzystne oddziaływanie pól magnetycznych, wstrząsów, czy wspomnianego już kilkakrotnie wcześniej przyciągania ziemskiego.

Oddziaływanie grawitacji jest niestety na tyle problematyczne, że czynnikiem zakłócającym pracę urządzenia jest samo jego położenie, a najbardziej niekorzystny wpływ na balans ma pozycja wertykalna.

Tourbillon - działanie oparte na precyzji

By w pełni zrozumieć pracę tego mechanizmu warto, wzbogacić swoją wiedzę o kilka istotnych informacji. Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że klatka stanowiąca miejsce, w którym umieszczane są balans i wychwyt, dokonuje swojego pełnego obrotu wokół własnej osi w ciągu 60 sekund. Tourbillon ma za zadanie niwelować szkodliwy wpływ sił grawitacji na ewentualne, niesymetryczne wyważenie balansu i wychwytu. Mówiąc jeszcze prościej, odpowiada on za wyrównanie błędów pozycyjnych chodu zegarka, na które narażone są najczęściej czasomierze działające w pozycji pionowej jak zegary stojące, czy zegarki kieszonkowe.

Choć samo działanie mechanizmów wzbogaconych o Tourbillon nie jest tak skomplikowane, jak pozornie mogłoby się wydawać, to jego zaprojektowanie i wykonanie stanowi już spore wyzwanie, wymagające ogromnej wiedzy i precyzji. Zegarki męskie wyposażone w ten mechanizm należą do grupy uważanej za modele prestiżowe, gwarantujące najwyższą dokładność i precyzję pomiaru czasu, bez względu na panujące warunki atmosferyczne i czynniki środowiskowe, z jakimi muszą się zmierzyć.